Doorn

Kamers boven gifstomerij nu ook al ontruimd

Nog dit weekend moeten zeven studentes hun kamers boven de Doornse stomerij hebben verlaten.  Wegens gifdampen is bewoning van de kamers niet langer verantwoord. (801 woorden)

Dat schrijft de gemeente Utrechtse heuvelrug in een persbericht. Verantwoordelijk wethouder Nijhof lichtte gisteravond al zijn gemeenteraad in over de overschrijding van de waardes PER in de binnenlucht boven de stomerij. Al begin december zijn de ‘sterk verhoogde waardes’ gemeten, waarschijnlijk als gevolg van lekke PER-machines. Pas na nader onderzoek -waarvan de uitslagen afgelopen woensdag binnenkwamen- heeft de gemeente besloten tot ontruiming van de kamers.

Afeglopen zomer ontvluchtte een buurgezin van de stomerij ook al hun woning, nadat bij herhaling tweeduizend maal te hoge waardes PER in de binnenlucht van die buurwoning waren gemeten. Aanvankelijk noemden ggd en gemeente de vlucht van de buurman onnodig. Pas nadat de verhoogde waardes een derde maal waren gemeten besloot de gemeente dat ook een ander buurgezin geevacueerd moest worden.

Tetrachloorethyleen of PER wordt door stomerijen gebruikt als ontsmettingsmiddel. In de jaren tachtig is gebruik van het middel aan voorschriften onderworpen, daarvoor lekte het nog wel eens putten, de rioleringen en verder de bodem in. Aanvankelijk brachten gemeente en provincie ook de Doornse verontreiniging naar buiten als zo’n relatief beperkte, historische verontreiniging, waarvan er honderden zijn in Nederland.

Pas na de vlucht van de buurman en daarop gebaseerde contra-expertise drong de ernst van de verontreiniging bij de overheden door. Het bureau dat de second opinion uitvoerde concludeerde dat er niet zomaar geknoeid moet zijn met het middel, maar dat afgewerkte PER moedwillig geloosd is, mogelijk om de hoge verwerkingskosten te vermijden. Gezien de gemeten waardes zou dat ook in recente jaren nog gebeurd zijn. Het OM is kort daarrop een gerechterlijk vooronderzoek gestart naar deze beweringen.

Het onafhankelijke onderzoek leidde in de Provinciale Staten tot langdurige debatten, waarbij gedeputeerde De Vries een motie van wantrouwen pas overleefde nadat hij toegaf dat de provincie -verantwoordelijk voor bodemverontreinigingen- de kwestie te lang had laten lopen. Volgens De Vries is dat gebeurd omdat niet altijd duidelijk was welke overheid precies waarvoor verantwoordelijk is. Ook zijn deksundigen het nog altijd niet eens over de ernst van de verontreiniging en is de bron van de verontreiniging vele deskundigen een raadsel.

Uiteindelijk stemden alleen PVV-statenlid Dercksen en SGP-statenlid Van Wikselaar  -nota bene een voormalig wethouder van de gemeente Heuvelrug- voor de motie van wantrouwen. In de gemeenteraad van de Utrechtse Heuvelrug zelf is tot op heden nog geen woord van kritiek gevallen, ook omdat milieu-wethouder Nijhof niet nalaat te benadrukken dat niet de gemeente, maar de provincie het bevoegd gezag is.

Provincie en gemeente besloten in december wel de twee buurhuizen op te kopen, om een juridische strijd met de bewoners te vermijden en hen de kans te geven elders opnieuw te beginnen. De woningen worden opgekocht door de gemeente, met provinciaal geld. Ook de uitgebreide sanering, die dit voorjaar moet beginnen, zeker zeven jaar zal duren en miljoenen zal kosten, zal worden betaald door de provincie en stomerijbranchevereniging Bosatex. Volgens deskundigen hadden de kosten beperkt kunnen blijven als provincie eerder had gesaneerd, en gemeente de bedrijfsvoering wel had gecontroleerd.

Eigenaar Van Boordt ontkent met enige regelmaat dat zijn stomerij PER geloosd zou hebben. Van Boordt – die ook andere stomerijen in de omgeving drijft- meet zelf al sinds 2009 de waardes PER in de binnenlucht in de verhuurde kamers boven zijn stomerij. De enkele keer dat sprake was van verhoogde waardes, ging Van Boordt naar eigen zeggen op zoek naar de oorzaak. ‘Een lekje in een leiding, een gaatje hier of daar. Dat repareren we meteen,’ aldus Van Boordt in september.

Een provinciaal verzoek aan de gemeente Utrechtse Heuvelrug om de bedrijfsvoering van de PER-machines stil te leggen – bovengronds ligt de verantwoordelijkheid bij de gemeente- werd door wethouder Nijhof begin december nog naast zich neergelegd. Volgens Nijhof was er onvoldoende aanleiding en geen juridische grond om zo’n maatregel af te dwingen. Gisteravond moest Nijhof melden dat de PER-machines alsnog zijn stilgelegd.

Niet alleen in de lucht rond de stomerij zijn verhoogde waardes PER gemeten. Er is recentelijk ook PER aangetroffen in het water van de vijver van Huis Doorn, hemelsbreed honderden meters verwijderd van de stomerij. Dat de ‘pluim’ met PER-verontreiniging ondergronds ver doorloopt was al bekend, nog niet dat het ook de grondwateren van het Langbroekerweteringegbeid nadert.

Lees ook:
Doornse stomerij: Buren uitgekocht, OM ingeschakeld, gif aangetroffen in de vijver van Huis Doorn
Chemicus: PER vervliegt met koken water
Nog zes urgente stomerijvervuilingen in Utrecht

Stomerijlucht schoon, maar stomer heeft geen zin meer
Stomerijgif al meer dan decennium in beeld
Lucht buurwoningen stomerij nog steeds te vies
Stomerij Van Boordt: Wij lozen helemaal niks

Onrust over stomerijgif neemt nog niet af
Stomerijgif ‘dampt’ nu ook uit naar drinkwater
Ook tweede buurman ontvlucht gifdampen
Buurman ontvlucht vuile stomerijbodem
Wasserijgif: Afgraven, injecteren, filteren
Gif onder stomerijen Doorn en Driebergen