De gemeente Heuvelrug mag voorlopig alleen maar salarissen betalen en zaken als potloden en wc-papier aanschaffen. Alle andere uitgaven moeten eerst door de provincie worden goedgekeurd. Dat kwam provinciaal gedeputeerde Van Lunteren de gemeenteraad gisteravond vertellen. 'Dat betekent dat ik met mandaat besluit u onder preventief toezicht te stellen.'
Het preventief toezicht is een gevolg van wat provinciaal accountant Ria van Dixhoorn in een toelichting 'een verslechterende financiele positie' noemde. Van Dixhoorn somde vervolgens op wat er precies aan schort op de Heuvelrug. Een alsmaar teruglopende financiele reserve (spaarpot), omdat daaruit telkens de grote tekorten over de afgelopen jaren zijn aangevuld. Een oplopend tekort voor 2012 van €1,3 miljoen, volgens haar oplopend tot €2,5 miljoen in 2013, een kleine €5 miljoen in 2014 en bijna €7 miljoen in 2015. Om die tekorten weg te werken voert de gemeenteraad wel een zogenaamde kerntakendiscussie, maar komt daarin nogal traag tot overeenstemming over de bezuinigingen. 'Ik heb er wel een idee bij, maar niet wat u concreet voor ogen heeft. U zegt dat u dat in april gaat uitvoeren, nou, dat is te laat voor deze begroting,' aldus Van Dixhoorn, die het een bijzondere situatie noemde een complete raad in het openbaar te moeten voorlichten.
Die complete gemeenteraad zat er wat bedremmeld bij. CDA-raadslid Van Veldhuizen vroeg zich af waarom de provincie nu pas met de waarschuwingen kwam: 'Ik meen dat we wel vaker negatief gescoord hebben. Is er bij de provincie nooit bedacht om wat extra druk te zetten?' Andere raadsleden kwamen met soortgelijke verwijten aan het adres van de provincie. Volgens Van Lunteren is er op ambtelijk niveau wel degelijk regelmatig gewaarschuwd, via wat hij de stoplichtmethode noemde. 'Het is niet onze taak te communiceren met de gemeenteraad, dat doen we ambtelijk. Daarin zijn de lampjes de afgelopen jaren vaak op oranje gegaan, maar bent u er telkens in geslaagd die alsnog op groen te krijgen. Dat is nu niet meer gelukt.' Van Dixhoorn zei afgelopen maart nog een document te hebben toegezonden, met 'groene vakjes, oranje vakjes en rode vakjes, plus bijbehorende opmerkingen'. Daaruit had de raad volgens haar al conclusies kunnen trekken: 'Wat zijn dat toch die kleuren, zou er iets loos kunnen zijn? Met name bij rood.'
Van Lunteren en Van Dixhoorn gaven de raad vervolgens alsnog de kans orde op zaken te stellen. Voor 1 januari zou met een aantal ferme beslissingen het toezicht nog afgewend kunnen worden. Die kans werd wat lacherig van de hand gewezen, waarop Van Lunteren 'met mandaaat' het preventief toezicht officieel afkondigde. Het komende jaar zal de gemeente voor alle behalve de huishoudelijke uitgaven goedkeuring moeten vragen aan de provincie. 'U krijgt vooralsnog de beschikking over de helft van uw geld. Daarvan kunt u zaken als salarissen, wc-papier en potloden veilig stellen, ' aldus Van Dixhoorn.
Het komende half jaar moet de gemeente haar kerntakendiscussie afronden en een verbeterplan opstellen, om wat Van Lunteren 'het gebrek aan realiteitsniveau in de gemeentelijke begroting' op te lossen. Met name zouden er volgens zijn ambtenaren 'hiaten in de dekking' zijn, waarmee mogelijk gedoeld wordt op de te hoge ramingen voor de verkoop van gemeentelijk vastgoed. Vorige week nog keurde de gemeenteraad de verkoop van een stuk bouwgrond aan de Doornse Heuvelweg goed. Dat stond in de boeken voor €800.000, terwijl het uiteindelijk maar €430.000 opbracht. Ook leeft de vrees dat de verkoop van de oude gemeentekantoren veel minder oplevert dan verwacht, terwijl dat geld wel nodig is voor de bouw van het nieuwe gemeentekantoor.
Mocht de gemeente in het voorjaar met een acceptabel plan komen, dan zal het provinciaal toezicht milder worden en hoeven alleen begrotingswijzingingen nog langs het provinciehuis. Volgens Van Lunteren is de kans daarop redelijk groot, omdat de begroting volgens hem wel een goed beeld geeft van de tekorten. 'Verder zullen wij u niet adviseren wat u kunt doen. We zullen niet zeggen: doe er een stapje bovenop. Misschien wel in de ambtelijke gesprekken, niet formeel. Het is niet onze rol en taak om ons in politieke keuzes te mengen.'
De poltieke reacties op de officiele curatelestelling verschilden aanzienlijk. Terwijl de BVH 'met het schaamrood op de kaken' zei te zitten, toonde coalitiepartijen D66 en Groenlinks/PvdA zich juist wat verbolgen: 'Jammer dat we gestraft worden voor de zorgvuldige manier waarop we interactie zoeken met de bevolking,' aldus Groenlinks/PvdA-raadslid Scheltinga. SGP-raadslid Van den Brink constateerde droogjes dat er 'te lang getreuzeld was met de kerntakendiscussie', terwijl SP-raadslid Schiedon het gemeentekantoor nog maar eens van stal haalde. 'We hebben zo weinig inzicht gehad in de werkelijke financiele situatie dat ik de laatste tijd de wethouder ontliep, uit angst dat het tekort weer verder opgelopen zou zijn. Het is jammer dat we nu een stuk van onze autonomie verliezen, wel goed dat de provincie er druk op zet. De vraag is nu: gaan we door met de bouw van het gemeentekantoor, ondanks de lagere opbrengsten van de oude kantoren.'
Nieuws in deze discussie is het het advies van het Utrecht Development Board aan de Utrechtse gemeentebestuur om het in aanbouw zijnde nieuwe gemeentekantoor in Utrecht direct na oplevering te verkopen en zelf leegstaande kantoorgebouwen te betrekken.
Tifkfout, spelfout, dode link of alles fout?
Mail Nieuwspost Heuvelrug voor correcties en tips.
