Het gemeentebestuur moet bezuinigen en kiest daarbij de weg van de minste weerstand. De kaasschaaf gaat over vrijwel alle posten en de Heuvelruggers kunnen een stevige belastingverhoging van 5% tegemoet zien. Of van 15%.
Gisteren stuurde het college van benw hun voorstellen voor de bezuinigingen aan de gemeenteraad en de buitenwereld. Die bezuinigingen zijn nodig omdat de rijksbijdrage en andere inkomsten afnemen, terwijl veel kosten juist toenemen. De komende vier jaar moet er jaarlijks ruim €3,5 miljoen bezuinigd worden. In een document van maar liefst 341 pagina's trekt het college de kaasschaaf over een groot aantal posten om de begroting sluitend te krijgen, en inclusief een belastingverhoging van 5% zelfs forse overschotten te creëren. Die overschotten moeten de snel geslonken algemene reserve weer terug op niveau brengen.
Een aantal bezuinigingsposten gaat over de eigen uitgaven van de gemeente. De kleinste van deze betreft het niet meer drukken van visitekaartjes (opbrengst: €2.500), de grootste post de al eerder aangekondigde en in 2011 al ingevoerde bezuinigingen op onderhoud wegen (€250.000) en groen (€100.000). Andere opvallende voorstellen zijn het terugbrengen van het aantal groene gemeentepagina's in de lokale krant De Kaap tot twee stuks en het afschaffen van de fietsenopruimacties (€14.000), waarvan de gemeente overigens zelf concludeert dat die weinig effect hebben. Verder wordt er intern bezuinigd op allerlei posten, zoals papier, pennen en postzegels (ieder €10.000) en vervalt de post bedrijfsfitness voor ambtenaren (€16.000). Ook moeten de marktlui voortaan zelf meer bijdragen aan de opbouw van de markt (€19.000), en de boel zelf aanvegen na afloop (€9.000).
Pijnlijker wordt het als gesneden wordt in subsidies. De bibliotheken, met €1.2 miljoen jaarlijks grootontvangers van subsidie, gaan twee ton inleveren, onder meer door de vestiging Leersum te sluiten en vestiging Driebergen te verhuizen naar een goedkopere locatie. Een halvering van het budget voor speelplaatsen vindt het college aanvaardbaar vanwege een voorspelde daling (20%) van het aantal kinderen op de Heuvelrug. Het college wil een groot aantal andere subsidies verminderen of afbouwen. Zo moeten scouting (€4.000), Driepop (€3.500), de kinderboerderij (€6.600) en de cultuurhuizen in zowel Maarn als Overberg (€31.000) zelf de broek gaan ophouden.
Mogelijk het pijnlijkst zijn de verdere bezuigingen op de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), het budget waarmee zieken, ouderen en sociaal zwakkeren op de Heuvelrug ondersteund worden. Daar wil het college nog eens ee flink deel van (€240.000) afromen, onder meer door het opnieuw en goedkoper inkopen van diensten door derden. De verdere bezuinigingen leiden tot wat het college zelf 'een verschraling van welzijnsvoorzieningen' noemt en komt de gemeente op forse kritiek van WMO-raad te staan: 'Wij constateren dat de Wmo verhoudingsgewijs veel zwaarder wordt getroffen dan de overige beleidssectoren.Wij dringen er bij uw college op aan om bij uw besluiten de proportionaliteit beter tot zijn recht te laten komen.'
De sportvoorzieningen op de Heuvelrug vallen grotendeels buiten schot, voornamelijk omdat die de laatste jaren in goed overleg zelf al forse besparingen hebben weten door te voeren. Bezuinigen op de subsidies van sporthal Hoenderdaal en Bosbad Leersum kan nog wel, zegt het college, maar zou waarschijnlijk leiden tot een faillissement. Ook de kunst in de openbare ruimte ontspringt de dans, net als het culturele programma op de Heuvelrug en in de cultuurhuizen. Ook niet bezuinigen wil het college op milieu, duurzaamheid en duurzame economie, een terrein waarop de gemeente zich al enkele jaren probeert te profileren met het plan 'De groene economie'. Ook raadt het college een bezuiniging op de afdeling cultuurhistorie af, gezien het karakter van de gemeente, die met alle kastelen en buitenplaatsen tot 'de grote monumentengemeenten van Nederland' behoort
Ook wil het college geen wethouder inleveren. Het zou vanwege de verplichte wachtgelden pas in 2015 €96.000 opleveren. Wel zegt het college met 10%, ofwel 30 ambtenaren, minder te kunnen. Met name op de afdeling vergunningen en handhaving verdwijnen functies of worden vacatures niet meer ingevuld, wat ook forse besparingen oplevert. Onduidelijk is of dit in- of exclusief de reeds aangekondigde outsourcing van ICT-diensten en de oprichting van de Regionale Uitvoerings Dienst (RUD) is. In de RUD wordt het verlenen van vergunningen verder op afstand gezet.
Wat verder opvallend is zijn de enorme overschotten die de voorgestelde bezuinigingen in de jaren 2013, 2014 en 2016 opleveren. Die overschotten komen ten goede aan de algemene reserve van de gemeente, die de laatste jaren juist uitgeput raakte. De reserve per inwoner daalde van € 592 in 2006 naar € 138 in 2012 en komt hiermee onder de norm van minimaal € 150 per inwoner, wat de gemeente op forse kritiek en zelfs curatele van de provinciale toezichthouder kwam te staan. Om ook al in 2012 een overschotje te creeren haalt de gemeente overigens een trucje uit: er wordt €223.000 uit de algemene reserve toegevoegd aan de begroting, om alsnog een overschot van €27.000 te creëren, die vervolgens weer terug de algemene reserve in vloeit.
Vanaf 2013 moet een belastingverhoging leiden tot een inkomstenverhoging van bijna 4 ton, wat neerkomt op tussen de €18 en €50 euro per huishouden per jaar, afhankelijk van de woningwaarde. Ook zullen de leges met gemiddeld 10% stijgen. Niet met name genoemd, maar wel toegevoegd, is een voorstel de belastingen met 15% te verhogen, ofwel tussen de €43 en €100 euro per jaar, wat leidt tot een inkomstenverhoging van ruim een 1,2 miljoen. Deze belastingverhoging lijkt bedoeld om de gemeenteraad meer keus te geven tussen bezuinigingen en lastenverzwaringen. Begin maart gaat de gemeenteraad weer in discussie over de bezuinigingsvoorstellen, om er op 2 april definitief over te besluiten.
NB Artikel is gecorrigeerde versie. In eerder bericht werden ook bezuinigingen op jongerenruimtes en HALT vermeld, plus verkeerde bedragen bij WMO en bibiotheek. De eerste zijn wel opgenmen in het document, maar in het hoofdstuk 'overige voorstellen', die niet worden voorgesteld aan de gemeenteraad.
