Heuvelrug

Heuvelrug kiest lantaarnpaal

lichtschouw

Bewoners van de Heuvelrug mogen meepraten over hun nieuwe lantaarnpalen. Dat valt nog lang niet mee. "Ik wil gewoon genoeg licht.'

Lumen, lux, kelvin, dat is nog net te begrijpen, maar bij het mesopisch spectrum haakt een deel van het Doornse inspraakpubliek af. Toch zullen ze de kleuren ook in schemerlicht natuurgetrouw moeten weergeven, de supermoderne energiezuinige ledjes in de nieuwe lantaarnpalen. Die moeten er komen omdat de achtenhalfduizend oude lantaarnpalen op de Heuvelrug hard aan vervanging toe zijn. Zestig procent van alle lantaarnpalen is al afgeschreven, kapot of reeds verdwenen. 

lichtschouw

Vijfduizend nieuwe gaan hun plaats innemen, in 2014 en 2015. Veel minder dus. Het 'buitengebied' krijgt sowieso geen lantaarnpalen meer, behalve signaalverlichting met cateye-led's. En wat lichtbronnen aan weerszijden van de buitenwegen, zodat je de weg ertussen kunt verzinnen. Naast het geringere aantal komen er ook veel minder soorten dan het allegaartje aan dat nu langs de Heuvelrugse wegen staat. Hooguit drie, of vier. Langs de grotere wegen komen hogere palen, van rond de negen meter. In dorpscentra en winkelgebieden komen palen die weliswaar ledjes in zich herbergen, maar toch iets meer sfeer uitstralen. Voor de rest van de straten wordt een lamp gezocht die het midden vindt tussen een laag energieverbruik, een hoge duurzaamheid en een goede, gerichte lichtverspreiding.

Welke precies, dat is nu in onderzoek, waarbij de burger nadrukkelijk wordt betrokken. De bijeenkomst vorige week in Amerongen werd afgelast, nadat er slechts twee aanmeldingen binnen druppelden. Zestien Doornaars zijn vanavond wel komen opdagen. Ze leren over de enorme variatie aan paalhoogtes, lichtkleuren, armatuurvormen. 'Het is een heel proces,' zegt Annemarie ter Schure, van de gemeente.

Tien miljoen euro gaat de operatie ongeveer kosten, waar de gemeente voorheen jaarlijks een kleine zeven ton kwijt was aan Citytec, de vorige beheerder. In 2012  heeft de gemeente het contract met Citytec al opgezegd, over de afkoopsom loopt nog een geschil. Citytec wil twee miljoen, Heuvelrug gaat niet verder dan acht ton.  'Maar dat komt wel goed,' zegt wethouder Homan, die zowel licht als euro's in portefeuille heeft.

Dat enige haast geboden is blijkt uit hele Heuvelrugse wijken die soms in het pikkedonker komen te staan, vanwege de abominabele staat van het verlichtingsnet. Vorige week bevond een flink deel van Maarn zich ineens in het duister. Heerlijk, vindt de een zo'n gebeurtenis. Verschrikkelijk eng, vindt de ander. Dieren zijn sowieso gebaat bij het donker, legt ter Schure uit, maar de menselijke psyche evenzeer. Hoewel er natuurlijk ook nog zoiets bestaat als subjectieve veiligheid.

Dat gevoel vertolkt de Doornse Yvonne Poot als geen ander. 'Ik wil gewoon genoeg licht, zodat ik me veilig voel,' waarna een instemmend gemompel uit de rijen klinkt. 'Maar dat is schijnveiligheid,' werpt Randal Scobie, een andere Doornaar, tegen, waarna er instemming volgt vanuit een andere richting. Scobie verwijst naar onderzoeken uit het Amerikaanse Detroit en het Duitse Augsburg, die aantonen dat de criminaliteit niet steeg, nadat het licht daar bijna uitging. 'Kan wel zijn,' zegt Yvonne Poot, 'maar wij wonen nu gewoon hier. En ik wil genoeg licht als ik de hond uitlaat.'

lichtschouw 2

Dan trekt het gezelschap naar buiten, naar het proefgebied drie straten van het gemeentehuis. We zien de piano, de libra,  led-armaturen met prachtige vormen en evenzo prachtige namen, die de weg en stoep wel, maar de tuinen ernaast niet verlichten. We mogen kiezen uit de afstanden die de nieuwe lampen van elkaar moeten staan. Floep, doen ze dan ineens, als een begeleidend ingenieur met zijn laptopje de lampen dimt, zoals ook in de toekomst zal gebeuren, gaande avond en nacht. 'Nu zitten we op zestig procent. En nu op dertig.'

Ter Schure monstert intussen de reacties. Ook best genoeg, vinden de meesten, die dertig procent. En die piano, die schijnt toch wel erg fel in de ogen, ondanks zijn naam. Dan keert de groep terug naar het gemeentehuis, een stuk minder uitgesproken dan een uur ervoor. Ook mevrouw Poot slaat een gematigder toon aan. 'Het viel me alleszins mee. Maar dit was bij maanlicht. Ik ga nog eens terug als de maan niet schijnt.'  

 Je kunt nog mee op lichtexcursie op 2 april, vanuit Zalencentrum Nieuw Salem, De Lei 86, Driebergen of op 8 april vanuit De Twee Marken, Trompplein 5, Maarn, maar je kunt natuurlijk ook zelg wat ronddwalen in het proefgebied, rond Vossenweg, Pr Hendriklaan, Sparrenlaan, Heuvelweg en  Amersfoortseweg, en dan hier je enquete invullen.