Welstand, de aloude commissie die beslist of ver- of nieuwbouwplannen wel in een dorpsgezicht passen, is binnenkort niet meer. Het fuseert met het landschapserfgoedhuis, dat toeziet op een mooi buitengebied. De welstandsregels moeten meteen ook versoepelen, vindt de Heuvelrugse wethouder Verhoef.
Een financieel te smalle bedrijfsvoering wordt aangevoerd als de voornaamste oorzaak om te fuseren met het LEU, maar achterliggende oorzaak is dat de commissie in toenemende mate overbodig is. Gemeenten gebruiken de commissie Welstand -die over de hele provincie Utrecht al decennialang adviseert over bouwaanvragen binnen de dorpskernen- steeds minder of schaffen de organisatie zelfs helemaal af, om 'welstandsvrij' verder te gaan.
Het instandhouden van een kantoor met zes mensen is daarom te riskant, erkent Welstand ook zelf, na een scan van consultants van PWC. Die hebben uiteindelijk geadviseerd te fuseren met het Landschapserfgoedhuis (LEU), dat zelf ook een fusie is: van Stichting Landschapsbeheer en het Erfgoedhuis Utrecht. De twee poten van het LEU waken over respectievelijk de natuur en cultuur van de buitengebieden van de provincie Utrecht. De vele klompenpaden in Utrecht bijvoorbeeld zijn een product van het LEU.
Welstand moet begin volgend jaar in het LEU zijn opgegaan. Volgens de Heuvelrugse wethouder Verhoef moet daarbij ook de dienstverlening van gedaante veranderen; niet meer zoals nu een af- of goedkeuring aan het einde van een plantraject, maar pro-actief. 'Het is beter als initiatiefnemers zich melden meteen met hen om de tafel te gaan zitten, om te bedenken hoe je iets op een passende manier vorm kunt geven. Dus aan de voorkant iets moois maken, in plaats van aan de achterkant zeggen: dit mag hier helemaal niet.'
De gedaanteverwisseling zou wat Verhoef betreft ook gepaard mogen gaan met een verruiming van de regels. Zo werd vorig jaar een Driebergs bouwplan dat Verhoef al had goedgekeurd alsnog teruggevlagd door de gemeenteraad, die het gebouw te experimenteel vond, en niet in lijn met bestaande welstandsregels. Verhoef: 'Daar vind ik zelf dus ook wel wat van. Het is niet altijd het beste om iets te bouwen waar de omgeving al vol mee staat. Soms kan het juist heel mooi zijn om iets contrasterends te bouwen.'