Vorige week zag een dik rapport over een bestuurskrachtmeting het licht. Hillridge vroeg drie Heuvelrugwatchers en een raadslid om kort commentaar.
Zelf vatte de gemeente het rapport samen in een persbericht met de titel: een goede stap voorwaarts. Het rapport omvat 42 pagina’s en is de weerslag van gesprekken met ‘de ambtelijke top van de gemeente, mede-overheden, het maatschappelijk middenveld (2x), het college van B&W en de gemeenteraad’. Het rapport bevat veel jargon en refereert eenmaal (p24) aan de slechte rapportcijfers die de burgerij de gemeente afgelopen zomer gaf. Het dichtst bij een conclusie komt het rapport nog op pagina 41: ‘Over het algemeen kan worden gesteld dat de gemeente sinds de 0-meting in 2009 op veel gebieden een slag heeft gemaakt. De gemeente is op de goede weg en kan, zo werd ook meermaals in de debatten opgemerkt, zeker trots zijn op waar ze nu staat en wat ze heeft bereikt. Het volledige rapport lees je hier.
Arjan Muil is consultant en interimmanager, met name voor bedrijven op het gebied van energie & infrasctructuur. Muil is een echte Heuvelrugwatcher, en bestookt de gemeente veelvuldig met twitterberichten over het al dan niet halen van beloftes en targets. Muil noemt zichzelf ‘netwerker en peoplemanager, maar ook ‘diagonaal denker’ en soms provocatief coach’.
‘De provincie heeft samen met de gemeente een meting uitgevoerd van de ‘bestuurskracht’ van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Je zou misschien denken en verwachten (of wellicht hopen) dat deze meting zou afsluiten met een eindscore of een eindoordeel over deze bestuurskracht. Complimenten als het goed, of misschien zelfs uitstekend gaat. En aanspreken en afrekenen waar het niet goed gaat, bestuurders op hun donder geven en door het stof laten gaan waar ze verzaakt hebben.
Maar helaas, de bestuurskrachtmeting is een lang verhaal met veel managementjargon, zonder eindoordeel. Alle punten waar de gemeente slecht heeft gepresteerd zijn in de tekst netjes opgepoetst tot ‘aandachtspunten’. Tussen de regels door staan nog wel een stuk of 16 tussenconclusies en aanbevelingen. Uit die tussenconclusies blijkt klip en klaar dat de gemeente slechts een magere voldoende scoort. Van de 16 onderdelen is er werkelijk niet één waar onvoorwaardelijk ‘goed’ is gescoord. Maar dat is voor inwoners en ondernemers natuurlijk niks nieuws. De middelmaat regeert, met uitschieters naar beneden, niet naar boven. De realiteit wijkt te ver af van de intenties en de pretenties.
Het is ook niet te verwachten dat de gemeentebestuur (College & Raad) richting de inwoners en ondernemers door het stof zal gaan voor de magere kwaliteit van het gevoerde bestuur. De één na laatste plaats onder de Nederlandse gemeenten bij de meting van de ondernemerstevredenheid leidde ook niet tot gedonder in de glazen. De magere kwaliteit van het bestuur zal ook niet tot reuring leiden.
Nee, geen reuring in onze gemeente, hier heerst positiviteit, hoe slechter het gaat, hoe positiever de politiek lijkt te worden over de riante verbetermogelijkheden. Maar ik laat mij natuurlijk graag verrassen………….
Paul Rispens uit Leersum drijft een bureau voor schuldhulpverlening, is treasurer bij TEdxAmsterdam en lid van de stichtingen Buy Nothing New en Nooit meer Rood. Rispens vuurt sinds enige tijd met regelmaat kritische tweets af op de Heuvelrugse gemeentebestuurders, en behoort volgens Hillridge daarom nu ook tot de Heuvelrugwatchers.
‘Vier jaar geleden hebben gemeente en provincie hun goedkeuring gegeven aan een nul-meting waarin geen doelen zijn geformuleerd waarvan je nu objectief zou kunnen vaststellen wat er van terecht gekomen is. Daarom bevat de een-meting een dat manco verhullende woordenbrij waar niemand iets mee kan en een inhaalslag in de vorm van een opdracht aan de gemeente om alsnog doelen te stellen waarop de theorie van het regelsysteem kan worden losgelaten: meten, terugkoppelen en bijstellen. Een bizar slecht geregisseerd toneelstuk in een oneindig aantal aktes, met een onbekende afloop. Dit was de laatste bestuurskrachtmeting, hier horen we nooit meer iets van, volgens goed gebruik overigens. Laat dat maar aan de provincie Utrecht en de gemeente Utrechtse Heuvelrug over.’
Francine van der Velde uit Doorn is afgestudeerd in Arbeid en Organisatie en sinds 2007 lid van watchdog Federatie Groene Heuvelrug. Van der Velde bestookte de gemeente ook lang met kritiche tweets, totdat ze vorig jaar lid werd van de groep bruggenbouwers. Het bruggen bouwen wil Van der Velde de komende vier jaar doen als gemeenteraadslid, ze staat kandidaat voor de lokale partij Burger Vertegewoordiging Heuvelrug (nu drie zetels). Van der Velde maakt met een vierde plaats op de kandidatenlijst enige kans.
Een zoveelste nota heeft het licht gezien: het kwaliteitsrapport Bestuurskrachtmeting van december 2013. Deze wijst vooral op bestuursonmacht. Er worden veel beleidsnota’s met hoge ambities geproduceerd -daar is voldoende geld en mankracht voor- maar er wordt nog onvoldoende bestuurd en geluisterd, laat staan geparticipeerd. Ook wordt er onvoldoende uitgevoerd: daar is niet genoeg geld en mankracht voor. De bestuurswaardering is gedaald (bleek uit het kwaliteitsmetingrapport van juni 2013). Dit alles was al bekend maar onze bestuurders wilden het nogmaals horen.
Er is veel beleid over en geld voor regionale samenwerkingsverbanden maar de resultaten vallen tegen en de kosten lopen de spuigaten uit terwijl de onderlinge samenwerking (tussen raad, college, ambtenaren en inwoners) nog veel te wensen overlaat. Bestuursleden zijn het niet eens over hun rol en de raad (naar eigen zeggen!) verplaatst steeds weer haar regel en beleid ‘piketten’ terwijl de kennis en inzet van betrokken inwoners en ondernemers onvoldoende worden benut.
De financieën zijn op orde gesteld dankzij de ondertoezichtstelling, maar de nodige bezuinigingen worden vooruitgeschoven. Van de leiddraad van onze gemeente: de structuurvisie Groen en Vitaal is weinig te merken, sterker, het groen heeft te lijden gehad onder het mom van vitaliteit terwijl de pijler van onze vitaliteit, het gouden groen, verder wordt afgezaagd zoals o.a. blijkt uit de komst van 2 nieuwe bedrijfsterreinen in de natuur (en een derde als men naar de invulling kijkt van het EHS terrein langs de A12) en de dreigende komst van bijna duizend biggen die wat milieuschade betreft niet onderdoet aan een megastal op een steenworp afstand van ons duur gemeentekantoor.
Zijn er positieve punten te noemen? Jazeker: de veiligheid is toegenomen en de ambtenaren worden geacht slim@work bezig te zijn. Nu de bestuurders nog. Aanbevolen wordt een veranderende rol én houding van raad, college en ambtelijke organisatie. Ik voeg hieraan toe: ook de inwoners! Of dezelfde bestuurders weer zullen blijven zitten zal liggen aan het slim@stemmen van onze kiezers…
Francine van der Velde (lid voormalige bruggenbouwers en onlangs besloten om samen te werken met de Burger Vertegenwoordiging Heuvelrug)
Bearte de Brey uit Doorn was advocaat en raadsgriffier en werkt nu bij Stedin Electrisch vervoer & openbare verlichting aan een netwerk van laadpalen voor elektrische auto’s over geheel Nederland. De Brey was de afgelopen vier jaar gemeenteraadslid voor de VVD maar moet met een tiende plaats op de kandidatenlijst vrezen voor zijn zetel.
Deze maand zijn de resultaten van de bestuurskrachtmeting bekend geworden. Deze brengt in beeld hoe de kwaliteit van het bestuur is veranderd ten opzichte van de eerste meting in 2009. De VVD leest dat Heuvelrug qua lokale belastingdruk een Provinciale middenmoter is en een klein ambtelijke apparaat heeft in vergelijking met andere gemeenten. De conclusie van Provincie en gemeente is dat het redelijk goed gaat met de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Maar redelijk goed is niet goed genoeg voor de VVD.
Wij zien ruimte voor verbetering. De tijd is veranderd. Opkomst van sociale media, de impact van de economische crisis op onze lokale samenleving, de noodzaak om de overheidsuitgaven aan te passen aan de lagere economische groei. De andere tijd maakt dat ook een andere rolopvatting van het gemeentebestuur wordt gevraagd. Bijvoorbeeld op gebied van communicatie met inwoners en ondernemers. Maar ook van budgetteren en besluitvorming. Lange termijn consequenties van besluiten voor de financiën moeten op voorhand worden meegewogen in de besluitvorming, niet achteraf pas concreet worden. Dit is des te belangrijk nu er komende jaren een kleine € 4 mln extra moet worden bezuinigd. Met deze uitdagingen voor de boeg moet de gemeente zich bezinnen op haar missie en visie. Samen met onze inwoners. Verkiezingstijd is daar het ideale platform voor.