Z-GR 2014

D66 lost VVD af als grootste partij Heuvelrug. Ook winst voor SP en SGP

SP, SGP en D66 zijn de grote winnaars van de verkiezingen voor een nieuwe gemeenteraad. Dat wordt wel een gemeenteraad zonder duidelijke politieke kleur of richting.

De coalitie van VVD, Groen Links/PvdA en D66 is gisteren door de kiezers naar huis gestuurd: het verliest drie van de zeventien zetels en daarmee de meerderheid. De lijstcombinatie Groen Links/PvdA verliest ruim eenderde van haar aanhang en is nog maar net de vierde partij (12,9%) op de Heuvelrug. De VVD (16,9%) verliest een kwart van haar aanhang en is niet langer de grootste partij op de Heuvelrug.

Grote winnaar is D66, dat haar aanhang ziet groeien van 13% naar 18,9% van het Heuvelrugse electoraat, dat overigens in onverwacht grote getale opkwam: 63,6%. D66 lost daarmee de VVD af al grootste partij op de Heuvelrug. Luid gejuich barstte los in de D66-hoek van de zaal toen de partij zes zetels toegekend kreeg. Om een kwartiertje later gezelschap te krijgen van een kleine kater, toen de restzetel toch weer terug naar het CDA (15,7%) gerekend werd.

Blijdschap was er bij de SP, dat haar aanhang meer dan ziet verdubbelen (van 5% naar 10,1%). Warme omhelzingen in het SP-deel van de zaal volgden, toen de partij ook in de derde, definitieve uitslag niet de verwachte twee, maar drie zetels toebedeeld kreeg. SP-voorman Van Geijtenbeek zei erg blij te zijn het niet meer alleen te hoeven doen.

Vreugde was er ook bij de SGP, dat met de facto oppositieleider Boonzaaijer haar oppositierol verzilvert ziet en met 11,1% een middengrote partij wordt op de Heuvelrug. Met drie zetels elk worden winnaars SP en SGP de komende vier jaar in elk geval partijen om rekening mee te houden.

 

  2005 % Zetels 2010 % Zetels 2014 % Zetels
VVD 3557 21% 7 5429 23% 7 4047 16,9% 5
D66 1074 6% 2 3105 13% 4 4504 18,9% 5
PvdA/Groenlinks 1972/2255 25% 8 4708 20% 6 3090 12,9% 4
CDA 3472 21% 6 3943 17% 5 3760 15,7% 5
BVH 811 5% 1 2228 10% 3 2354 9,9% 3
SGP 1351 8% 2 1537 7% 2 2659 11,1% 3
SP 1210 7% 2 1043 5% 1 2409 10,1% 3
CU 945 6% 1 915 4% 1 1061 4,4% 1
Totaal 16.893 45% 29 22.981 60% 29 23.884 63,6% 29

Ingetogen vreugde was er verder bij het CDA, dat ondanks een bescheiden verlies en tegen de verwachting in toch al haar vijf zetels weet te behouden. Christenunie (4,4%) en BVH (9,9%) tenslotte wisten allebei minimale winst te boeken, zonder dat in zetels uitgekeerd te zien. Met name voor de BVH is het een fikse tegenvaller dat het de landelijke voorspelde winst van lokale partijen op de Heuvelrug niet heeft weten te verzilveren.

Wat vannacht restte toen burgemeester Naafs de partijgangers om halftwee naar huis stuurde was een genivelleerd politiek landschap zonder duidelijke richting. Over coalities ging het al niet meer, omdat voor elke mogelijke coalitie minimaal vier partijen nodig zijn. Niemand wist welke kant het op moet. 'Als er een ding duidelijk is, dan is dat dat we het samen moeten doen en niet meer tegen elkaar,' aldus Hans Waaldijk, de nummer twee en vorige lijsttrekker van GroenLinks/PvdA.

Nadrukkelijk klonk daarom de roep om een zogenaamd 'raadsprogramma'  waarin alle acht partijen eerst vastleggen wat hen bindt. 'Over 80% zijn we het met elkaar eens. Het debat in de gemeenteraad moet vervolgens gaan over die 20%,' aldus Hugo Prakke, lijsttrekker van D66.

In die 20% zitten dan onderwerpen als een koopzondag, een kapvergunning, bezuinigingen op de zorg, wel of geen cameratoezicht. SP-er Jasper van Geijtenbeek heeft al laten weten fier te zullen strijden voor het behoud van de bibliotheken. Eventuele bezuinigingen op de zorg moeten van hem ook van tafel. SGP-voorman Boonzaaijer noemde gisteravond de koopzondag: 'Die moet wat ons betreft teruggedraaid. Maar dat is mede afhankelijk van wat ons verder geboden wordt.'

Oudgediend VVD-raadslid Peter van der Zee zei te vrezen dat met zo'n raadsprogramma de 'scherpe kantjes'  er af zullen gaan. 'En dan krijg je dat mensen zeggen waarom heb ik nu op die partij gestemd, of op die? Ze doen toch allemaal hetzelfde.'  Volgens Parkke is dat onwaar: ' Je zult juist wel die scherpe debatten in de gemeenteraad krijgen.'

Morgen volgt eerst nog de officiele uitslag, en de mogelijke verwerking van voorkeursstemmen. Maandag volgt eerst een vooroverleg onder leiding van bruggenbouwer Erwin Hollestelle. Dinsdag neemt de oude gemeenteraad afscheid, donderdag worden de nieuwe raadsleden beedigd.