Heuvelrug

Stomerijgif ‘dampt’ nu ook uit naar drinkwater

Een nieuwe ontwikkeling in de uitdijende stomerijverontreiniging: Tachtig omwonenden moeten voorlopig hun drinkwater koken.

De huishoudens -vijftig rond de Doornse en dertig rond de Driebergse stomerij van Van Boordt- hebben vanmiddag en vanavond een brief gekregen waarin het kookadvies staat. Bron van het advies is waterleidingsmaatschappij Vitens, dat onafhankelijk onderzoek heeft gedaan naar de mate van verontreiniging met PER' s in het drinkwater.

Vitens deed het onderzoek nadat eerder dit voorjaar onder de stomerijen van Van Boordt in zowel Doorn als Driebergen verontreiniging werd aangetroffen door branchevereniging Bosatex, dat omgevingen van stomerijen in heel Nederland stelselmatig onderzoekt op sporen van reinigingsmiddel perchloorethyleen, of tertachlooretheen, owel PER.

Het middel wordt tegenwoordig gecontroleerd gebruikt, in de vorige eeuw sprongen stomerijen er kwistiger mee om, waardoor het is uitgespoeld in de bodem en via diepe uitwaaierende pluimen soms zelfs grondwaterstromen bereikt.

Nieuw is dat Vitens nu ook concentraties PER in de bodem heeft gevonden die kunnen 'uitdampen' en pvc-leidingen van Vitens binnendringen. Die pvc-leidingen staan weer in verbinding met de tachtig huishoudens die vandaag de brief hebben ontvangen. De leidingen worden de komende tijd vervangen door metalen leidingen, zolang dat niet is gebeurd moeten de betreffende inwoners -allemaal wonend in het brongebied rond de respectievelijke stomerijen- hun drinkwater koken.

Hoe lang de vervanginsgoperatie duurt en wie hem betaalt kan milieuwethouder Nijhof niet zeggen. Ook is niet bekendgemaakt hoe hoog de verhoogde waardes precies zijn. Wel is het zo dat 'naar de mening van de GGD de verhoogde waardes geen humane risico's met zich dragen,' aldus Nijhof. 'Maar als je gewoon water wil drinken moet je het eerst koken. Daarmee zijn de risico's afgedekt.'

Het is ook voor deskundigen nog steeds de vraag hoe ernstig de verontreiging precies is. Die leek aanvankelijk een puur formeel karakter te hebben, maar is allengs in ernst toegenomen. Twee weken geleden werden al tienmaal hogere waarden aangetroffen in de bodem onder twee panden rond de Doornse stomerij. Een bewoner koos eieren voor zijn geld en betrok een vakantiewoning op camping Het Grote Bos. Volgens de GGD was die vlucht onnodig, het luchten van de woning zou voldoende zijn.

Maar eerder deze week werd ook het andere huishouden door Bosatex elders gehuisvest, mede vanwege een zwangerschap in het gezin. Effecten van PER op zwangerschappen zijn nog onvoldoende onderzocht. Volgens wethouder Nijhof waren die verhoogde waardes ook voor Bosatex een verrassing. 'Het lijkt erop dat er een tweede bron van verontreiniging bestaat in Doorn, vanuit een schuurtje achter de stomerij.'

Volgens Nijhof is er geen aanleiding aan te nemen dat ook in Driebergen nieuwe verhogingen van PER worden aangetroffen, maar heeft er bij Bosatex op aangedrongen snel met nieuwe meetresultaten naar buiten te komen. Die resultaten zouden oorspronkelijk pas over twee weken bekend worden, maar dat vind Nijhof te lang duren, omdat komende maandag een informatiebijeenkomst is belegd voor Doornaars, en dinsdag voor Driebergers.

'Morgen worden de meetapparaten weggehaald en hoe ze het doen maakt mij niet uit, of ze het weekend doorwerken of op hun hoofd gaan staan, maar maandag wil ik de voorlopige resultaten hebben. Met de aantekening dat het ruwe gegevens zullen zijn.'  Nijhof kijgt veel vragen die 'moeilijk te beantwoorden zijn', maar verwijst die vragen graag door naar de bijeenkomsten van maandag en dinsdag: 'Er is behoefte aan antwoorden die wij niet kunnen geven, dus stel die vragen aan Bosatex, Vitens en de provincie.'

Onduidelijk is verder wat de juridische en financiele gevolgen zijn van de verontreiging, die een deskundige gisteren nog 'tamelijk uitzonderlijk' noemde. 'Zo ver zijn we nog niet,' aldus Nijhof. 'We zijn nu bezig met de vraag hoe we onze inwoners kunne geruststellen en zorgen dat alles zo snel mogelijk in orde komt.' De verontreiginging dateert in elk geval van voor 1987, maar of mensen er al jaren aan blootgesteld zijn is onzeker.

Lees ook: Ook tweede buurman ontvlucht gifdampen.