Doorn

Stomerij Van Boordt: Wij lozen helemaal niks

Eigenaar Van Boordt ziet de publiciteit rond zijn stomerij met gemengde gevoelens aan. 'Het is raar hoe het gaat met zo'n hype.'

De vraag was eigenlijk gesteld aan een meisje dat staat te praten in het steegje naast de stomerij, voor de deur naar de bovenverdieping, waar studentes wonen. Of ze weet dat ze boven een stomerij woont die in het nieuws is vanwege gifdampen. En of ze niet bang is. 'Jazeker merken we dat nogal. Maar ik ben niet bang, nee. Helemaal niet. Ik woon hier al drie jaar en ben kerngezond. Kijk dan, mankeer niets.'

Dan pas hoort en ziet de verslaggever haar gesprekspartner: een vriendelijk pratende, al wat oudere man, bril en dik grijs haar. Zijn ellebogen rusten op het venster waar hij uit tevoorschijn komt. 'Waar ben je van? Hillridge? Jullie moeten je eerst ergens in verdiepen voordat je iets opschrijft. Ja, ook jullie schrijven dat we PER lozen. Dat klopt niet. We lozen niks. En hebben niks geloosd.'

Achter zijn rug een bureau met allerlei knipsels. 'Sinds al dit gedoe is losgebarsten ben ik me gaan verdiepen in de geschiedenis. Alles opgezocht, om het weer op een rijtje te krijgen.'  Van Boordt toont een document uit 1983, waarin door TNO voor het eerst melding wordt gemaakt van mogelijke gevaren van PER. Hij zat destijds zelf in het bestuur van de branchevereniging. 'Toen al zeiden we tegen elkaar: er komt een probleem aan,' aldus Van Boordt met serieuze stem, om vervolgens te schertsen: 'Glaasje water?'

Gaande die negentiger jaren is het probleem beter in kaart gebracht, en vanaf 1987 gingen er regels gelden rond het gebruik van PER, dat stomerijen gebruiken als ontvettingsmiddel. 'Jus, etensvlekken op kostuums, boordkragen met lichaamsvet, het komt er allemaal prachtig weer uit. Het zit ook in schoonmaakdoekjes die garages gebruiken,' zegt Van Boordt, die benadrukt dat door hem en zijn personeel nooit en tenimmer PER is geloosd. 'Ook niet door andere stomerijen. Daar is PER veel te duur voor.'

Nee, het probleem lag zo: PER ging altijd al netjes de machine in. Maar door overdrukproblemen in de destilleerketels van vorige generaties machines spoot de PER-oplossing er nu en dan ook weer uit. 'Voor 1987 ging dat dan met de trekker naar het putje. Dat mocht gewoon, dat was toegestaan. De overheid is daar tekort geschoten,' vindt Van Boordt. Want de restjes PER stonden 's nachts stil in de pvc-leidingen van het binnenriool. Die gingen lekken door het contact, waardoor PER in de bodem is gekomen.

Sinds 1987 staan machines en opslag in lekbakken. Volgens Van Boordt kan er sindsdien geen druppeltje PER meer ontsnappen. Hij leidt de verlaggever rond in zijn stomerij, ook langs de lekbakken, die Van Boordt regelmatig leegschraapt, de restjes gaan in een opslagvat met doodskop, ook op een lekbak. Ernaast de lege vaten PER. In het schuurtje verderop de volle vaten, ook op een lekbak. Elke maand gaat er ongeveer een tien litervat PER doorheen, schat Van Boordt.

Het vat met de doodskop gaat een dezer dagen naar de afvalverwerker. Dat kost Van Boordt €500. 'Er zijn mensen die denken dat ik dat niet doe, maar natuurlijk breng je dat netjes weg, dat hoort zo. Al weet ik niet of iedereen dat altijd netjes wegbrengt, want vijfhonderd euro is een boel geld,' aldus Van Boordt, die best zijn hand in het vuur wil steken voor zijn personeel. 'We hebben altijd netjes gewerkt. Wat dat betreft, ik denk dat we een van de netste bedrijven zijn.' Ook de vestiging in Driebergen, denkt Van Boordt, die dat filiaal al 25 jaar geleden overdeed aan een ander.

Het is dus met nadruk een historische verontreiniging. Hoe de huidige waarden -tienmaal de wettelijke norm-  ineens in de lucht van twee buurhuizen komen, het is ook Van Boordt een raadsel. Ook de verhalen over een tweede bron verontreiniging, vanuit een schuurtje achter de stomerij: een groot raadsel. Ook hoe gevaarlijk het middel precies is, we tasten met zijn allen in het duister, zegt Van Boordt, die zelf denkt dat het zo'n vaart niet zal lopen, maar liever wetenschappelijk bewijs ziet. 'We zitten er al heel lang op te wachten.'

Zelf meet hij al sinds 2009 de waarden in de atmosfeer van de kamers die hij verhuurt, recht boven de stomerij. 'Want dat ben je toch verschuldigd aan die meisjes en hun ouders. Die moeten hier veilig kunnen wonen.' Van Boordt heeft gecertificeerde rapporten liggen, uit 2009, 2011 en 2013. Een enkele is sprake van verhoogde waardes, meteen gaat Van Boordt dan op zoek naar de oorzaak. 'Een lekje in een leiding, een gaatje hier of daar. Dat repareren we meteen.'

Van Boordt is begaan met de kwestie, maar juridisch is hij niet meer verantwoordelijk. Dat is brancheorganisatie Bosatex, die hij in 2011 een percentage van de omzet heeft betaald in een algemene regeling. In zijn geval kwam dat op ruim €60.000. Van de 310 stomerijen die zich destijds hebben aangemeld heeft 99% hetzelfde probleem, denkt Van Boordt. 'Dat zal nog blijken. Als je daar gaat zoeken vind je hetzelfde.' Een kwart van de bedrijven heeft zich overigens ook weer afgemeld voor de regeling, vertelt Van Boordt, omdat ze bijdrage te hoog vonden. 'Die hebben een nog groter probleem.'

Van Boordt is wel geschrokken hoe zo'n hype ineens jezelf kan raken. SBS, Telegraaf, Radio1, Hart van Nederland, allemaal kwamen ze langs, soms met draaiende camera's. 'Maar ik heb alles afgehouden. Ze zoeken alleen maar sensatie. Het is raar hoe het gaat met zo'n hype, ik sta er van te kijken. Dat ik wel met jou praat is omdat je op de Heuvelrug werkt, en daar zitten mijn klanten. Ik ben 20% van mijn klanten verloren. Hen wil ik graag deze dingen uitleggen.'

NB Hart van Nederland is nu aan het filmen bij Van Boordt. Vanavond op tv.

Lees ook:
Onrust over stomerijgif neemt nog niet af
Stomerijgif 'dampt' nu ook uit naar drinkwater
Ook tweede buurman ontvlucht gifdampen
Buurman ontvlucht vuile stomerijbodem
Wasserijgif: Afgraven, injecteren, filteren
Gif onder stomerijen Doorn en Driebergen