Doorn

Stomerijlucht schoon, maar stomer heeft geen zin meer

Stomerijeigenaar Van Boordt overweegt ernstig zijn winkel te sluiten. 'Ik beleef er geen plezier meer aan.'

Eerst het goede nieuws: In de lucht van alle binnenruimtes van de stomerij zijn geen 'te hoge' waardes PER aangetroffen, zegt eigenaar Thomas van Boordt: 'Ik heb zelf al sinds 2009 meetapparatuur hangen, ik heb immers die verantwoordelijkheid jegens mijn personeel en kamerbewoners. De jongste rapporten zijn net terug uit Delft. Ik heb echt een goede dag, want alles is positief, alles is onder de toegestane waarden.'

Ook de lucht in 'de gang' tussen zijn huis en dat van de buurman is schoon, daar is helemaal geen PER aangetroffen in de lucht, zegt Van Boordt, die des te verbaasder is dat de waardes in het pand van zijn buurman nu al voor de zoveelste maal maal boven de toegestane waardes liggen. Hoewel Van Boordt er wel een oplossing voor heeft: 'Als ik meneer Smit was, deed ik mijn ramen een keer open, dan is hij het kwijt. Een, twee dagen doorwaaien en weg.' 

Komende weken wordt de bewuste gang afgegraven, dan zal er mogelijk meer duidelijk worden over de precieze locatie en mate van verontreiniging, die 'historisch' heet: uit het verleden, voordat in 1987 strengere eisen van kracht werden rond het gebruik van PER, of tetrachloorethyleen, een ontvettingsmiddel gebruikt door stomerijen. Van Boordt zal er bovenop staan als ze gaan graven. 'Ik wil alles weten, want ik wil begrijpen hoe het gegaan is.'

Van een terzake deskundige heeft Van Boordt inmiddels begrepen dat de meest waarschijnlijke bron van verontreiniging -het lekken van de PER door de riolering, voor 1987, toen dat nog door het putje mocht- rond de aansluitpunten van dat riool zal liggen, omdat PER de lijm van koppelingen kan oplossen. Zeker is Van Boordt in elk geval dat er na '87 geen lek meer kan zijn ontstaan, omdat alles rond PER toen streng gereguleerd werd en er niks meer het putje inging.

Dat zijn buurman daaraan twijfelt, dat werpt Van Boordt ver van zich. 'Toen hij tien jaar geleden hier kwam wonen heeft hij een schoongrond-verklaring gekregen. Daar zou dan ook een luchtje aan moeten zitten.' Zelfs of PER in de lucht schadelijk is, is de vraag, zegt Van Boordt: 'In de praktijk gebeurt er niks. In de hele branche is nog geen geval bekend van een aandoening. Er zijn wel vermoedens, maar is nooit enig bewijs geweest. Anders was die stof meteen verboden.'

En dan het verhaal dat de provincie al in 1998 wist van de verontreiniging, maar daar niets mee heeft gedaan. Dat wil Van Boordt nuanceren, want hij was er zelf bij toen de provincie alle stomerijen bij elkaar riep, in een motel in De Meern. 'We verwachten een probleem, jullie moeten meten, zeiden ze. Ik heb toen vijftigduizend gulden uitgegeven aan onderzoeken, en daar is de provincie mee aan de slag gegaan.'

Maar, herinnert Van Boordt zich, toen werd het ministerie van VROM opgericht en ging er een oekaze naar de provincies: alles stilleggen, geen dwang uitoefenen, wij nemen alles over. Daaruit ontstond Bosatex, het samenwerkinsgverband van stomerijbranche en Rijksoverheid dat nu verantwoordelijk is voor het opsporen en saneren van stomerijverontreinigingen. 'Maar dan ben je zo weer een paar jaar verder, want het is een groot iets. Het moet allemaal gescreend, georganiseerd en het moet ook juridisch kloppen. Daar gaat ook weer een paar jaar overheen. Voordat je het weet ben je tien twaalf jaar verder.'

'Het is natuurlijk een giga-proleem he. Destijds had je nog 800 stomerijen, met waarschijnlijk allemaal hetzelfde probleem. Dus hebben ze bedacht dat stomerijen een stukje meebetalen. Maar daarvoor moesten er weer voldoende aanmeldingen zijn, anders zou de stichting niet rendabel kunnen draaien. Hadden de stomerijen het zelf uit moeten zoeken, waren ze allemaal failliet gegaan.'

Die kans loopt Van Boordt niet meer, door zijn deelname aan Bosatex heeft hij zijn verantwoordelijkheid afgekocht -kosten: €60.000. Geschrokken is Van Boordt wel van de kosten die er nu in Doorn door Bosatex gemaakt moeten gaan worden. 'De offertes varieren tussen de negen ton en 2,5 miljoen,' weet Van Boordt. 'Dat is alleen Doorn, daar zit Driebergen nog niet bij. Dat had ik niet verwacht.'

Veel zin heeft Van Boordt in elk geval niet meer in zijn stomerij. 'Ik  heb er weinig vreugde meer in, zit de hele dag met gefronste wenkbrauwwen te kijken wat iedereen zegt en beweert, vaak zonder zich in de zaak te verdiepen. Ik zou er graag een milieuvriendelijke stomerij van maken, met afbreekbare stoffen werken, maar die stoffen bestaan niet. Dan is er eigenlijk alleen de laatse optie: stoppen met de stomerij.'

Lees ook:
Stomerijgif al meer dan decennium in beeld
Lucht buurwoningen stomerij nog steeds te vies
Stomerij Van Boordt: Wij lozen helemaal niks

Onrust over stomerijgif neemt nog niet af
Stomerijgif 'dampt' nu ook uit naar drinkwater
Ook tweede buurman ontvlucht gifdampen
Buurman ontvlucht vuile stomerijbodem
Wasserijgif: Afgraven, injecteren, filteren
Gif onder stomerijen Doorn en Driebergen