Heuvelrug

Naar één centrale begraafplaats, met crematorium

Begraven is uit, cremeren is in, net als natuurbegraven. Daar moet de gemeente Heuvelrug op inspelen, anders zijn de begraafplaatsen niet meer te handhaven. Lees: te betalen.

Eigenlijk is het heel simpel: Er gaan steeds meer mensen dood, maar hun laatste rustplaats is minder vaak een ouderwets graf. Meer mensen laten zich tegenwoordig cremeren. Hierdoor zijn de vijf begraafplaatsen op de Heuvelrug niet langer te betalen. Inkomsten: €767.000 Uitgaven: €1.139.000. Jaarlijks tekort: €372.000. En stijgend.

De oplossing volgens een ambtelijke werkgroep: de Doornse begraafplaats opwaarderen en uitbreiden met crematorium, urnenveld, aula met horeca en natuurbegraafplaats. En de andere begraafplaatsen sluiten. Ambtenaar Arie de Boom: 'We hebben enorm veel en grote begraafplaatsen. We moeten naar één plek op de Heuvelrug voor rouwen en gedenken. Die noemen we dan begraaf-en gedenkplaats Utrechtse heuvelrug.'

Lang betaalden nieuwe graven voor het onderhoud van de oude graven, maar die tijd is voorbij; de kosten voor het onderhoud van de oude graven blijven doorlopen, nieuwe graven worden nog maar weinig verkocht. Voor slechts 90 van de 588 overleden Heuvelruggers werd vorig jaar een nieuw graf gedolven. Nog eens 145 Heuvelruggers lieten zich in een al dan niet 'geschud' graf van een dierbare bijzetten. Dat is behalve geruststellender ook stukken goedkoper.

Meer dan de helft van de overledenen liet zich vorig jaar cremeren. Dat gebeurde elders, want cremeren kan nog altijd niet op de Heuvelrug. Eind vorige eeuw is een tevergeefse poging gedaan de Doornse algemene begraafplaats uit te breiden met een crematorium. Er volgde een lange reeks protesten en juridisch geharrewar, waardoor de Doornse gemeenteraad het er maar bij liet zitten.

Fusiegemeente Heuvelrug zou het Doornse plan uit de la moeten halen en alsnog uitvoeren, stellen de ambtenaren voor, al was het maar omdat de trend overduidelijk is: het aandeel crematies stijgt door, van 50% nu naar 70%, misschien wel 75%. Dat crematorium zou voorzien moeten worden van een aula, met horeca. Crematorium en aula kunnen geoutsourced worden, de grotere overlijdensverzekeraars, de Monuta's en Yardens, vissen er volgens de ambtenaren wekelijks naar.

Een urnenveld en een natuurbegraafplaats zouden het plaatje moeten complementeren. De omgeving van de Utrechste heuvelrug leent zich erg voor natuurbegraven; veel en rustig bos, en toch goed bereikbaar. Achter de Doornse begraafplaats heeft de gemeente toevallig nog een stuk bos van 26 hectare liggen dat toch afgestoten moet  worden. Wel opschieten, zeggen de ambtenaren. 'De natuurbegraafplaatsen worden tussen nu en vijf jaar verdeeld.'

De vier oude begraafplaatsen zouden in hun scenario sluiten. Opdoeken kan niet, veel graven zijn voor de komende tien, twintig jaar betaald. Een heel aantal is zelfs voor onbepaalde tijd verkocht. Het onderhoud komt dan op de schouders van nabestaanden, en van vrijwilligers die zich bekommeren om landschap, natuur en historie. Er zijn in Nederland voldoende voorbeelden dat zoiets werkt, zegt De Boom:  'Dat levert ook meer binding op.' 

De gemeenteraad hikt nog wat aan tegen de ambtelijke voorstellen, ondanks de jaarlijkse verliezen. De kwestie van het Doornse crematorium ligt sommigen nog vers in het geheugen, anderen vinden dat het niet alleen om geld moet gaan. 'De manier waarop een samenleving omgaat met zijn doden bepaalt de mate van beschaving,' vindt CU-raadslid Karssen, die wel gehoor vindt bij zijn collegae: eerst de stemming peilen in de bevolking, over sluiting, crematoria en natuurbegraafplaatsen.

D66-fractielieder Prakke heeft dat geduld niet meer, het dossier sleept zich immers al wat jaren voort:  'In 2016 moet het onderaan de streep nul zijn.' Prakke vindt verantwoordelijk wethouder Van Dongen -ook D66- aan zijn zij: 'Ik word vaak gebeld door uitvaartondernemers, krijg brieven van partijen die dit wel een mooie omgeving vinden om een natuurbegraafplaats te starten. Er zijn echt hele grote stukken bos die nu van de gemeente zijn. Ik weet niet wat ze er voor over hebben en of ik ze daar wil hebben, maar ik ga u een aantal scenario's voorleggen. Al zou ik willen dat deze discussie drie jaar eerder had plaatsgevonden. Dan waren we nu verder.'

Lees ook:
Heuvelrug overweegt crematorium;UPDATED
Onderhoud begraafplaats op burgers bordje