Heuvelrug

Heuvelrug loopt financieel risico met jeugdzorg

De gemeente Utrechtse Heuvelrug telt veel instellingen voor zware jeugdzorg, maar loopt in het nieuwe zorgsysteem de bekostiging daarvoor mis. Het risico kan oplopen tot twee miljoen euro. 'Het echte risico is tweeenhalve ton, over de duim berekend.'

Dat zegt wethouder Henk Veldhuizen, belast met jeugdzorg op de Heuvelrug. Vanwege de decentralisatie van zorgtaken ontvangen gemeenten komend jaar het geld voor inwoners die jeugdzorg nodig hebben, en loopt de financiering niet langer via semi-overheden, instellingen en verzekeraars. Maar Heuvelrug ontvangt niet alle geld, omdat veel clienten elders staan ingeschreven.

Voor 1 november moesten gemeenten alles over zorgvormen, kwaliteitscriteria, tarieven en monitoring op papier hebben vastgelegd, zodat aanbieders -van consortia tot zzp'ers- binnen die kaders kunnen offreren. Dat is gelukt, zegt de gemeente Heuvelrug in dit persbericht. Samen met vier andere gemeenten kan Heuvelrug nu beginnen met het tekenen van de contracten met jeugdzorgaanbieders in de regio.

Maar helemaal in orde is het niet, vreest de sector. Jeugdzorgverleners, instellingen en ouders van kinderen die de hulp ontvangen houden hun hart vast, de landelijke media staan er al wekenlang bol van. Primaire vrees is dat de intake niet goed geregeld is, omdat specifieke kennis ontbreekt bij de generalisten -in zogenaamde  keukentafelgesprekken- die nieuwe clienten beoordelen en doorverwijzen.

Bovendien zou het budget van de rijksoverheid onvoldoende zijn, omdat de decentralisatie gepaard gaat met bezuinigingen. Reden daarvoor is de gedachte dat -nu de zorg dichter bij de patient georganiseerd wordt- die zorg beter en goedkoper kan. Gemeenteambtenaren zijn nog druk aan het door- en narekenen, volgens berichten zouden de gemeenten het moeten doen met 70% van de 100% waarmee de jeugdzorg afgelopen jaar is betaald.

Op de Heuvelrug telt dat des te meer, omdat hier relatief veel clienten van buiten de regio zorg ontvangen, waarvoor de gemeente geen geld ontvangt. Heuvelrug telt, net als buurgemeente Zeist, veel instellingen voor specifieke, dure zorg, die in sommige gevallen een ton per jaar per client kost. Heuvelrug loopt een groot deel van het budget mis, dat vloeit via het zogenaamde woonplaatsbeginsel naar de gemeente waar een patient staat ingeschreven.

In de regio Zuidoost-Utrecht -Heuvelrug, Zeist, Bunnik, De Bilt en Wijk- zou het gaan om rond de tachtig clienten, waardoor de vijf gemeenten €6 miljoen per jaar mislopen. De wethouders Veldhuizen en Nijhof lobbyen al sinds hun aantreden afgelopen mei bij staatssecretaris Van Rijn en zijn ambtenaren om dat recht te zetten. In mei schreven hun voorgangers al een brandbrief over de kwestie. Een toezegging hebben de wethouders nog niet ontvangen.

In een good cop, bad cop-show samen met Nijhof dreigde Veldhuizen in september nog clienten buiten te sluiten, of de zorg per half november stop te zetten, omdat het geld op zou zijn. Zover komt het niet, zegt Veldhuizen nu, die uitspraken zijn gedaan om de financiele tekorten te illusteren. 'De zorg komt niet in gevaar, die is gegarandeerd,' benadrukt ook burgemeester Naafs. 

Met die garantie loopt de regio Zuidoost Utrecht nu een risico van €6 mlijoen euro, waarbij de gemeenten Heuvelrug en Zeist met ieder €2 miljoen het grootste risico lopen. Aan de contracten hebben ze wel een disclaimer gehangen, waarin wordt vastgelegd 'dat de gemeenten er hierbij vanuit gaan dat het Rijk solidair zal zijn waar dit tot spanning leidt met het beschikbare budget.'

'De disclaimer maken wij per brief bekend aan de staatssecretaris,' aldus een Raadsinformatiebrief over het onderwerp. 'De toezegging is er mondeling geweest, maar die willen we nu openbaar hebben,' aldus Veldhuizen in een toelichting. 'Waar jullie bij zijn, want wat in de krant staat dat is waar.'

Overigens denkt Veldhuizen dat een flink deel al in provinciaal verband opgelost kan worden. Volgens dezelfde Raadsinformatiebrief zouden 'de Utrechtse bestuurders het commitment hebben om met elkaar de risico’s te delen en gezamenlijk te zoeken naar passende oplossingen in financiële zin om zorg continuïteit waar te kunnen maken.'

Waar er geen oplossing komt zal de gemeente Heuvelrug zich hard opstellen, zegt Veldhuizen. 'Per 1 januari hebben we de beschikking over de burgerservicenummers en zullen we heel scherp controleren of die nummers gelieerd kunnen worden aan onze gemeente, of aan een ander. En als die aan een andere gemeente thuishoort, hoeven wij niet te betalen,' aldus Veldhuizen, die niet begrijpt waarom de toezegging zo lang uitblijft. 'Ik snap niet dat de staatssecretaris er zo ingewikkeld over doet. Nu draaien we op voor administratieve chaos die er landelijk en gedeeltelijk ook plaatselijk is.'

Het geld is er dus wel, alleen komt het op de verkeerde plaats terecht. Of Heuvelrug dat kan ophalen bij die andere gemeenten betwijfelt financieel wethouder Van Dongen, de 'niet zit te wachten op een extra risicoparagraaf': 'Andere gemeenten krijgen dat geld en zullen dat niet teruggeven aan ons.' Burgemeester Naafs: 'We vragen aan de staatssecretaris expliciet, keihard toe te zeggen dat hij dat betaalt uit de €400 miljoen die beschikbaar is in het transitieakkoord.'

Overigens doet het probleem zich alleen komend jaar voor, in 2016 zullen de berekeningen wel kloppen, zegt Veldhuizen, die verwacht dat het ook dit jaar wel goedkomt: 'We gaan voor goede zorg voor de jeugd en een eerlijke betaling van de rekening. Het risico zou op kunnen lopen tot €2, maar ik verwacht dat we een risico lopen van -over de duim berekend- €250.000.' Naafs: 'Maar dat is ook een groot bedrag en dat willen we niet.' 

Lees ook de column van Frank Candel, vice-voorzitter van Jeugdzorg Nederland en voorzitter van zorgverlener Intermetzo