Amerongen

Vergulde haan keert terug op Amerongse kerktoren

Woensdagochtend plaatste wethouder Boonzaaijer een opnieuw vergulde haan ritueel bovenop de spits van de gerestaureerde Amerongse kerktoren.

Het waait nog flink, gelukkig is de regen zonet noordoostwaarts afgeslagen. In het torenhalletje is het dringen rond koffie en taart, aangesneden door de opzichter van de aannemer. De mannen waar hij nu even niet het zicht op houdt leggen buiten de laatste hand aan de restauratie van de kerktoren.

Dat die restauratie er moest komen is zonneklaar. In een hoek van het halletje leunen demonstratieve stukken lood, lei en hout tegen de muur, ze zijn de laatste weken naar beneden komen vallen. Was de restauratie weer niet doorgegaan, dan had eigenaar gemeente Heuvelrug een wijd hek rond de toren moeten bouwen, zegt de opzichter.

Om kerkgangers, toeristen en omstanders te beschermen tegen vallende bouwdelen, bedoelt hij, en er klinkt instemming. En gemopper. Dat de vlag de laatste jaren nooit meer uit de kerktoren stak, ook niet op Koninginne- of Koningsdag. Omdat er niemand naar boven mocht om de vlaggenmast in het daarvoor bedoelde gat te steken; te gevaarlijk.

De vorige wethouder Homan probeerde de toren nog te verkopen, voor een symbolische euro. Er was serieuze belangstelling, van een groep Amerongers die zich het behoud van de toren ter harte nam. Zij wilden alleen wel de vier ton onderhoudsreservering mee, als bruidschat. Maar om die bezuiniging was het de wethouder juist te doen.

Met het aantreden van het nieuwe college verviel ineens die bezuinigingstrategie. Daags na zijn aantreden gaf wethouder vastgoed Gerrit Boonzaaijer groen licht voor de restauratie van de markante kerktoren. Er stond immers nog vier ton voor gereserveerd.

Een baken, een blikvanger in de wijde omgeving, dicht de Amerongse dorpsdichter John Boer, die de toren voor het verbod wel eens beklom. 'Een uitzicht, zo mooi, zo mooi dat het wel tot inzicht moet leiden. Het inzicht dat een restauratie er gewoon moest komen.' 

Dan stijgt het gezelschap naar boven, met de wiebelige bouwlift. Vlak onder de piek passeren we een overduidelijke vakman, die de Duitse leitjes even ambachtelijk als nonchalant passend tikt. En een voor een aan het kale houten beschot van de torenspits nagelt.

Helemaal boven verschijnt uit een stuk plastic een haan. Zo hard weerkaatst hij de zon dat je de ogen moet afwenden. Er volgen grappen over vervoersverboden die 'de kip' bijna hadden belet in Amerongen te arriveren, vanaf de Veluwse plaats waar hij zorgvuldig voorzien is van een nieuwe laag bladgoud.

Dan gaan de stoffen handschoentjes aan, bladgoud mag niet getoucheerd door vette vingers. En prikt de wethouder de haan op zijn gietijzeren frame, die de mannen een vorige dag naar boven hebben gesjouwd, buiten de steigers om. Morgen mogen beiden er weer af, de spits is nog niet klaar.  Maar ja, de afspraak stond.

De haan neemt direct stand, gedwongen door de wind. Camera's klikken, lenzen wijzen alle windrichtingen op. Zo vaak sta je immers niet hoog boven de parel van de Heuvelrug. Dan gaat de lift weer naar beneden, gaat ieder zijns weegs en kunnen de bouwvakkers de restauratie afronden.

Met een paar weken verdwijnt de jurk die om kerktoren en steigers gewonden is. Dan is alleen het noodzakelijke onderhoudswerk gedaan, met slechts een geringe overschrijding van de begroting, vergoelijkt wethouder Boonzaaijer. 'Je komt dingen tegen die je niet kunt laten zitten. Loszittende hoekstenen, dat soort dingen.' De toren kan er in elk geval weer dertig, veertig jaar tegenaan.

De onderhoudsreservering loopt intussen gewoon door, als er voldoende is gespaard kan daarmee op een dag ook de onderkant van de toren gerestaureerd. En misschien kan eerder al voldaan worden aan een diepe wens van de Amerongse bevolking: een aantal lichtbakken, die de kerktoren ook 's avonds in het zonnetje zetten.

 

De wolken gaan snel vandaag.. (ode aan de Andriestoren)

 

Muziek ebt langzaam weg langs de vloedlijn van gedachten.. Ik ontdoe mij van woorden. Woorden, die roepen om gehoord te worden. Gehoord te worden in zalen met hoge plafonds, voor stoelen met oren of in de Andriestoren.

Gedachten over den Andries. Den Andries, dat klinkt als van adel. Deze laatgotische toren: een evenbeeld van de Utrechtse Dom. Beeldbepalend voor Amerongen, vooral als je vanuit Wijk bij Duurstede over de Rijndijk aankomt.

Den Andries, van bovenaf met een uitzicht zo mooi, zo mooi.. “Ik neem iets mee uit de verte, maar ook iets van dichtbij”. Zo mooi, dat het uitzicht leidt tot inzicht. Inzicht, dat het plegen van onderhoud noodzakelijk is in o.a. relaties, maar ook aan den Andries.

Amerongen, daar waar lang geleden de Batavier eens leefde vrij en blij, daar torent den Andries thans weer trots en fier. Andreas, de patroonheilige zal ons beschermen.

Ik beklim de toren en geniet van het uitzicht, maar daal niet verder af dan ter hoogte van mijn hart.

De wolken gaan snel vandaag..

 

 

Amerongen, 10 december 2014 John Boer, dichter

Geschreven in verband met de oplevering van de Andriestoren na een restauratie.