Doorn

Stomerijgif dreigt nu ook kwekerij te bereiken

En weer een nieuw slachtoffer van de Doornse stomerij Van Boordt. Groentenkwekerij A8 mag het eigen grondwater niet meer oppompen. Er zou PER opgepompt kunnen worden. De kwekers slapen er slecht van.

{mprestriction ids=”*”}

Begin december kwam de boodschap, in de persoon van een ambtenaar: Dat ze voorlopig de grondwaterpomp maar niet moesten gebruiken. Waarschijnlijk was er niks aan de hand, zei de gemeenteambtenaar, want als je de groenten sproeit vernevelt het water en vervluchtigt de PER. Sindsdien slapen Willem en Laetitia ’t Hooft slecht. ‘Helemaal niet meer,’ zegt Laetitia in december. Nu, inmiddels half februari lukt dat weer. ‘Je went er aan, he.’

Half december kwam een onderzoeker peilstokken de grond in prikken. ‘Waarschijnlijk is er niets aan de hand, zei ze eerst,’ vertelt Laetitia bij een biologisch kopje thee van kruiden uit eigen kwekerij. ‘Later schrok ze, omdat de grond zo zacht, zo makkelijk doordringbaar was.’ Half januari kwam de uitslag van de grondwatertest: geen PER. Nog geen PER.

Want dat de PER er aan komt staat zo goed als vast. In officiele verslagen zit de PER -een ontsmettingsmiddel met giftige koolwaterstoffen en andere kwalijke  afbraakpoducten, geknoeid of geloosd door de stomerij- al diep onder het gemeentehuis, dat is op 300 afstand meter van de stomerij. In geheime stukken zit de PER al in de vijver van Huis Doorn, op 700 meter van de bron.

Willem en Laetitia kweken hun groenten nog eens 300 meter verder, benedenstrooms van de grondwaterstromen die het vroeger zo zuivere Heuvelrugwater afvoeren naar het Langbroekerweteringgebied, en verder naar de Kromme Rijn. Precies op hun land ‘kwelt’ het water naar boven.’Vroeger of later is het hier,’ zegt WIllem berustend. ‘Het spul loopt gewoon verder. En als het bij ons is, dan is het einde oefening.’

Dan is het gedaan met de kwekerij, denken de kwekers, die biologische groenten leveren aan particulieren en restaurants tot ver in de omgeving, en biologisch zaad tot in Duitsland aan toe. Alle drieduizend klanten zijn inmiddels verwittigd. Want voor de biologische teelt geldt zero tolarance: geen picogrammetje gif mag er in zitten.  Laetitia: ‘Het vernietigt het bodemleven. Maar zover laten we het natuurlijk niet komen. We gaan geen voeding leveren waar misschien iets mis mee is. Dat kan niet.’

Komend seizoen -de winkel aan huuis blijft voorlopig even dicht, maar de eerste erwtjes en peultjes zijn alweer gezaaid- kan nog gered, door van elders schoon water in tankwagens aan te voeren. Ook wordt een bassin gegraven waarin schoon water bewaard kan worden. Wie dat allemaal gaat betalen is inmiddels voer voor juristen. Zoals juristen sowieso een kluif hebben aan een bodemverontreiniging, die is uitgegroeid tot een schandaal waarin bestuurders en bestuursorganen elkaar voortdurend de verantwoordelijkheid toeschuiven.

Willem en Laetitia zijn bang precies daarvan het slachtoffer te worden. Dat hun zaak in een grijs gebied valt, en ze kunnen fluiten naar compensatie , of genoegdoening voor hun succesvolle onderneming. Net nu ze hun biologische keurmerken binnen hebben. Het kostte twee jaar ploeteren om de grond biologisch verklaard te krijgen. Kort daarop werden ze -mede namens de gemeente nota bene- uitgeroepen tot een van Heuvelrugs’ duurzaamste ondernemingen. Zuur, vindt Laetitia het dat er nu niemand naar hun omkijkt, al is wethouder Nijhof inmiddels al is langsgefietst: ‘De gemeente wil ons alleen zien als we een prijsje winnen.’

In de avonduren studeert Willem ’t Hooft tegenwoordig grondwaterstromen en bodemverontreinigingen. Er zijn methodes, weet hij, die PER uit de grond kunnen halen, of afstoppen. Zo kun je ijzerdeeltjes de grond inspuiten die zich langzaam formeren tot een scherm, waaraan zouten en gifstoffen zich binden. Alleen duurt het twee jaar voordat zo’n systeem werkt, en dan kan het al te laat zijn. Biologisch certificeerder SKAL is al en dossiertje aan het aanleggen over A8., vertelt Laetitia: ‘We zitten dus nu al in het strafbankje.’

Want overal wordt in de grond geroerd. Bovenstrooms heeft de gemeente zelf heel hard in de grond geroerd door een cultuurhuis en een nieuw gemeentekantoor met diepe parkeergarages te bouwen. Nu pompt Huis Doorn weer verontreinigd water uit diepere kleilagen naar de oppervlakte. ‘Tegen onze buren -dat zijn boeren en paardenhouders- is niks gezegd, dat hebben wij maar gedaan. Als zij keihard water blijven oppompen komt het gif alsnog vanzelf hierheen,’ aldus de dochter des huizes, en gedroomde bedrijfsopvolger.

En dat is misschien nog wel het lastigste, zegt Willem, die onzekerheid. ‘We zullen het moeten monitoren. Dan zit je dus elk jaar met de vraag: zit het er wel, zit het er niet. Dan denk ik: wat zitten we hier eigenlijk te doen. Er is geen deskundigheid, er is onvoldoende kennis. Als ze meteen de boel hadden opgeruimd was het nooit zover gekomen. Nu kost het miljoenen.’

Dossier Stomerij, omgekeerd chronologisch:

Sanering stomerij afgekeurd en uitgesteld
Ook VVD wil stomerij nu sluiten
Raadslid ‘narrig’ over aanpak stomerijgif
Stomerijmachine al op 3 januari stilgelegd

Kamers boven gifstomerij nu ook al ontruimd
Doornse stomerij: Buren uitgekocht, OM ingeschakeld, gif aangetroffen in de vijver van Huis Doorn
Chemicus: PER vervliegt met koken water
Nog zes urgente stomerijvervuilingen in Utrecht

Stomerijlucht schoon, maar stomer heeft geen zin meer
Stomerijgif al meer dan decennium in beeld
Lucht buurwoningen stomerij nog steeds te vies
Stomerij Van Boordt: Wij lozen helemaal niks

Onrust over stomerijgif neemt nog niet af
Stomerijgif ‘dampt’ nu ook uit naar drinkwater
Ook tweede buurman ontvlucht gifdampen
Buurman ontvlucht vuile stomerijbodem
Wasserijgif: Afgraven, injecteren, filteren
Gif onder stomerijen Doorn en Driebergen
{/mprestriction}