Met zonsondergang begon vanavond عيد الاضحى of Eid al Adha, ook wel: offerfeest. Het belangrijkste islamitische feest, qua status vergelijkbaar met het christelijke Paasfeest. Voor de gelegenheid daarom een repub van een stuk dat Hillridge schreef voor het toenmalige Utrechts Nieuwsblad, al zeventien jaar geleden.
”Het zijn eigenlijk vier koninginnedagen achter elkaar”
Nederlandse moslims vieren offerfeest
Als de mist is opgetrokken, wordt pas zichtbaar hoe druk het eigenlijk is. De Kromme Rijn wordt over honderden meters aan het blik onttrokken, door auto’s van mannen die hun schaap komen halen. Want vandaag is het ‘ied al-adha -het offerfeest -, de belangrijkste feestdag van de islamitische kalender. Op een boerderij aan de Langbroekerdijk in Driebergen worden de offers klaargemaakt.
Verspreid over het erf van boerderij Oud-Rijsenburg staan overal groepjes mannen, zwaaiend met een bonnetje wachten ze op hun schaap. De boerderij van Geurt van Yperen is een officiële slachtplaats, dieren mogen hier ritueel geslacht worden. ”We zijn vanochtend al om vier uur begonnen. Achthonderd schapen en veertig runderen worden vandaag geslacht”, zegt Van Yperen.
De afgelopen twee weken was het al een komen en gaan op zijn boerderij, de kopers kwamen hun schaap vast aanwijzen. Nu is het dan zover, ruim veertig slagers en helpers zullen de hele dag snijden en hakken. Links op het erf stapelen de vachten zich hoog op, rechts staat een aanhanger voor het slachtafval. Binnen hangen de karkassen, klaar om te worden afgehaald.
Van Yperen doet het werk nu al 18 jaar, hij kent veel van zijn klanten persoonlijk. ”Voor mij is het ook een soort feestdag, het is het hoogtepunt van het jaar, daar kijk je wel naar uit”. Ook binnen, in de keuken en de huiskamer van de statige boerderij is het een komen en gaan. Moeder en dochters Van Yperen verkopen hier koffie en broodjes, en vlijmscherpe messen. Want sommige kopers willen zelf ook wat snijden.
Eigenlijk hoor je het allemaal zelf te doen, dat mag niet meer in Nederland, maar je kan wel nog wat ‘nasnijden’. Een groepje Turkse mannen staat te wachten tot hun stier weer naar buiten komt. De stier is zojuist geslacht, nadat eerst enkele Koran-teksten over het dier zijn uitgesproken. Vierduizend gulden heeft het beest gekost. ”We kopen hem met zijn zevenen. Hij wordt nu schoongemaakt, daarna mogen we zelf gaan snijden en verdelen. En dan gaan we naar huis, de familie wacht op ons”.
Het offerfeest markeert de tiende en laatste dag van de Hajj, de bedevaart naar Mekka. Thuisblijvers vieren het feest door het slachten van een schaap, en het delen van het vlees met familie, vrienden en arme mensen. Het feest vindt zijn oorsprong in het oude testament van de Bijbel, want Abraham is ook voor Moslims de eerste profeet. ”God had aan Ibrahim gevraagd om zijn zoon te offeren, om hem op de proef te stellen. Ibrahim had het mes al geheven, maar God hield hem tegen. Toen moest hij een schaap slachten”, legt Erkan uit. Hij komt uit Utrecht, vanochtend in alle vroegte is hij al naar de moskee geweest. ”Het is een feestdag, maar ook een dag waarop je meer dan anders bewust bent van je geloof, van de islam. Je staat vandaag dichter bij God, samen met je familie”.
Munir uit Marokko vertelt dat het feest in Nederland veel van zijn karakter verliest. ”Kijk, in Marokko doet iedereen mee. Daar is het vier dagen lang een soort koninginnedag, alles ligt stil. Ruzies worden bijgelegd, vriendschappen aangehaald, op straat is het gezellig. Hier speelt het feest zich af in de huiskamers van een paar mensen, en we kunnen niet meer dan een dag vrij nemen, dat maakt het toch anders”.
(verscheen eerder in UN 07/04/98)